Introductie Busulfan

Busulfan is een kankerremmende stof (cytostaticum).

Artsen schrijven het voor als chemotherapie (chemokuur) bij bepaalde vormen van kanker. Het wordt ook gebruikt bij bepaalde vormen van trombose.

Handelsinformatie

Busulfan is sinds 1953 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Busilvex en Myleran in tabletten en injecties en als het merkloze Busulfan als infuus.

Hoe moet ik Busulfan gebruiken?

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?

Tabletten

• Neem de tablet zonder kauwen in met een half glas water.
• Breek de tabletten niet door. Ziet u bij het openmaken van de verpakking kapotte tabletten? Sluit de verpakking dan weer goed en breng deze terug naar de apotheek.
• Voorkom dat poeder van de tabletten zich door het huis verspreidt, anders kunnen uw huisgenoten er mee in aanraking komen.
• Krijgt u wat poeder uit gebroken tabletten op uw huid of in uw ogen? Was uw huid dan goed af. Spoel uw ogen met veel water.
• Komen anderen toch met dit middel in contact? Raad hen dan aan zich meteen af te spoelen. Zo beperken ze de risico's tot het minimum.

Infuus
Meestal krijgt u dit medicijn in het ziekenhuis of in de polikliniek toegediend door een gespecialiseerde verpleegkundige. De toediening duurt per keer ongeveer 2 uur.

Krijgt u dit medicijn thuis toegediend door de verpleegkundige? U zult merken dat de verpleegkundige zo hygiënisch mogelijk zal werken. Dit om te voorkomen dat de verpleegkundige zelf of uw huisgenoten in contact komen met het middel. De procedure houdt het volgende in.

• Handen wassen voor en na het klaarmaken en toedienen van het infuus.
• Het gebruiken van wegwerpmatjes om morsen te voorkomen.
• Het gebruiken van wegwerpdoekjes om gemorst materiaal op te nemen.
• Alle gebruikte spuiten en naalden gaan in een speciale kunststof afvalcontainer (deze kunt u bij de apotheek verkrijgen, een volle container is hier in te leveren).
• Alle andere gebruikte materialen gaan in een dubbele afvalzak en kunt u met het huisvuil weggooien. Zorg ervoor dat kinderen niet bij de afvalzak kunnen komen!

Wanneer?
Per soort kanker is er een ander type behandeling met een ander toedieningsschema. Uw arts bepaalt dit voor iedere individuele patiënt afzonderlijk.

Stamceltherapie: de behandeling met dit medicijn start vier dagen voor de transplantatie met de donor-stamcellen.

Hoe lang?
Het is afhankelijk van de aandoening hoe lang u dit medicijn moet gebruiken.

• Leukemie: vaak gedurende 3 tot 5 maanden. Soms wordt de behandeling daarna nog voortgezet gedurende enkele weken met een lagere dosering.
• Polycythemie vera en trombocytose: de behandeling gaat door zolang u het medicijn verdraagt en het goed blijft werken.
• Stamceltherapie: de behandeling met dit medicijn duurt meestal 4 dagen. Daarna volgt de transplantatie en behandeling met de medicijnen cyclofosfamide of melfalan.

Wat te doen met urine, ontlasting, bloed, wondvocht of braaksel?
Voor uw directe omgeving, zoals huisgenoten, is het verstandig contact te vermijden met uw lichaamsvloeistoffen. Dit betekent niet dat aanraken of zoenen verboden is. Het gaat alleen om maatregelen om niet in aanraking te komen met urine, ontlasting, bloed, wondvocht of braaksel, omdat het geneesmiddel hierin aanwezig is.

Neem daarom tot 2 dagen na de laatste dosering de volgende maatregelen.

• Mannen kunnen het best zittend plassen (net als vrouwen), om spatten te voorkomen. Was na elk toiletbezoek de handen.
• Spoel na het gebruik van het toilet tweemaal achtereen door, met het wc-deksel dicht. Zo voorkomt u spatten. Maak het toilet elke dag schoon.
• Doe kleding of beddengoed met urine, ontlasting, bloed of braaksel meteen in de wasmachine. Gebruik daarbij wegwerphandschoenen.
• Neem urine, ontlasting en braaksel op met een wegwerpmatje of keukenpapier. Gebruik hierbij ook handschoenen. Gooi de materialen weg in een dubbele afvalzak. Maak de plek daarna eventueel schoon met een sopje. Spoel het sopje door het toilet.
• Ook bloed en wondvocht kunnen het medicijn of restanten ervan bevatten. Daarom gebruikt men bij de behandeling van wonden altijd wegwerphandschoenen. U kunt verband, gaasjes en al het overige wegwerpmateriaal in een dubbele afvalzak doen.

Op welke bijwerkingen moet ik letten?

Dit medicijn heeft een krachtige werking op de celdeling, niet alleen van kankercellen en bloedcellen, maar ook van gezonde lichaamscellen. Hierdoor kunnen bijwerkingen ontstaan, bijvoorbeeld op plaatsen waar de cellen zich van nature snel delen. Dit zijn de slijmvliezen van mond, maag en darmen, de huid, de haren en het bloed.

Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het middel erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Bovendien gaan de bijwerkingen na de kuur geleidelijk over.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Soms

• Bloedarmoede, een verhoogde kans op infecties en een verhoogde kans op bloedingen, zoals bloedneuzen. Deze bijwerkingen ontstaan doordat het lichaam minder rode en witte bloedcellen en minder bloedplaatjes aanmaakt. Soms is het nodig de dosering te verlagen of de volgende toediening uit te stellen. Soms zijn er medicijnen mogelijk om de aanmaak van bloedcellen te stimuleren. De arts zal uw bloed daarom tijdens de behandeling regelmatig laten controleren. Neem bij de volgende verschijnselen contact op met uw arts: onverklaarbare koorts of keelpijn, blaasjes in de mond en keel, bloedneuzen, onverklaarbare blauwe plekken en extreme vermoeidheid. Door het tekort aan witte bloedcellen bent u ook bevattelijker voor infecties door virussen, bacteriën of schimmels. Neem altijd contact op met uw arts bij infecties zoals verkoudheid, keelontsteking, griep, steenpuisten en andere huidinfecties.
• Hoofdpijn en duizeligheid.
• Koorts op de dag van toediening. Raadpleeg de arts bij koorts, omdat de koorts ook een eerste verschijnsel kan zijn van een ernstige overgevoeligheid.
• Spierpijn, spierzwakte, gewrichtspijn en rugpijn.
• Onvruchtbaarheid of verminderde vruchtbaarheid. Bij vrouwen kunnen de geslachtshormonen verstoord raken, waardoor de menstruatie verstoord raakt. De menstruatie kan uitblijven, langer duren of er kunnen tussentijdse bloedingen optreden. Kinderen, zowel jongens als meisjes, kunnen blijvend onvruchtbaar worden, omdat busulfan de ontwikkeling van de geslachtsorganen kan verstoren.
• Seksuele stoornissen, zoals minder zin in vrijen en erectiestoornissen.
• Leverbeschadiging. Raadpleeg uw arts bij een gele verkleuring van huid en oogwit.
• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, diarree, verstopping, buikpijn, maagpijn en brandend maagzuur. Deze bijwerkingen ontstaandoor ontsteking van de slijmvliezen van slokdarm, maag en darmen. Om maagpijn en brandend maagzuur te bestrijden, kan de arts een maagbeschermend middel voorschrijven. Bij misselijkheid schrijft de arts een antibraakmiddel voor.Als u dit middel per infuus krijgt, zal de arts altijd een antibraakmiddel voorschrijven. Soms helpt het om vaker te eten, maar dan kleine beetjes. Zelden ernstige diarree. Zorg dat u extra drinkt als u diarree heeft en moet overgeven. Neem contact op met uw arts als u behalve uw normale ontlastingpatroon viermaal of vaker per dag dunne ontlasting heeft of als u ook 's nachts diarree heeft. Soms is het nodig uitdroging te voorkomen met geneesmiddelen tegen diarree of een vochtinfuus. Ook als u vaker dan één keer per dag moet braken moet u de arts waarschuwen.
• Na enkele maanden: gewichtstoename. Let daarom goed op wat en hoeveel u eet. Vraag uw huisarts om een verwijzing naar een diëtist als u te veel aankomt.
• Pijnlijke mond, tong of keel en zweertjes in de mond. Deze bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van mond en keel, slokdarm. U kunt dit zien aan een vuurrode kleur van de slijmvliezen. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn. In veel gevallen helpt het om op ijsblokjes te zuigen, tijdens en direct na de chemotherapie. Tijdens de chemokuur kunnen ingrepen aan uw gebit of in uw mond de klachten verergeren. Daarom is het verstandig vóór u aan de chemokuur begint, uw tandarts uw gebit te laten controleren en eventueel behandelen. Verzorg uw gebit extra goed door een aantal maal per dag te poetsen met een zachte tandenborstel. Ook kunt u spoelen met een desinfecterende mondspoeling.
• Haaruitval en kaalheid. Niet alleen van hoofdhaar, maar ook van wenkbrauwen, wimpers, oksel- en schaamhaar. Na de behandeling zal het haar na ongeveer een maand weer gaan groeien.
• Huidreacties, zoals jeuk, roodheid van de huid en vervellen van de huid. Verergering van de huidklachten die bij bestraling ontstaan, vooral bij hoge doseringen busulfan. Soms worden de huidreacties veroorzaakt door allergie. Als dat het geval is, mag u dit middel niet opnieuw gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u allergisch bent voor busulfan. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit middel niet opnieuw krijgt.
• Psychische klachten, zoals angst of depressie. Als u deze bijwerkingen opmerkt, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Deze bijwerkingen verdwijnen meestal weer als u stopt met het middel.
• Oedeem. Dit merkt u vooral aan opgezwollen enkels en voeten. Mensen die al last van oedeem hebben, bijvoorbeeld door hartfalen zijn hier extra gevoelig voor.
• Trombose. Dit kunt u herkennen aan een dikke, harde, rode en pijnlijke plek op het been, soms aan pijn in de kuit en een zwaar gevoel in het been, zelden aan plotseling optredende kortademigheid, soms met pijn of het ophoesten van bloed. Waarschuw in deze gevallen onmiddellijk een arts of ga meteen naar de Eerste-Hulpdienst.

Zelden

• Donkere verkleuring van de huid, vooral bij mensen die al een donkere huid hebben. De huidverkleuring treedt vooral op in de nek, op het bovenlichaam, de buik en de plooien van de handpalmen. Ook het mondslijmvlies kan donker kleuren.
• Longproblemen zoals snelle ademhaling, ademnood en astma. Vraag uw arts om advies.
• Braken van bloed of bloed in urine door irritatie van de blaaswand. Als u dit merkt, neem dan contact op met uw arts.
• Bij mensen met sikkelcelziekte: hartbeschadiging. Waarschuw onmiddellijk een arts bij flauwvallen.

Zeer zelden

• Slechter zien
• door vertroebeling van de ooglens.
• Bij mannen: vorming van borsten.
• Ernstige spierzwakte (myasthenia gravis).
• Epileptische aanval. Bel in dat geval meteen een arts. Overleg met uw arts als u aanleg heeft voor epilepsie. Mensen die dit middel in hoge doses gebruiken, krijgen vaak ook een medicijn tegen eventuele epileptische aanvallen.

Zeer zelden, bij gebruik gedurende meerdere maanden

• Een aandoening gekenmerkt door vermoeidheid, gewichtsverlies, misselijkheid en bruine verkleuring van de huid. Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts.

De kans op bijwerkingen neemt toe bij een hogere dosering. Bij de voorbereiding op stamceltherapie is de dosering hoger dan bij de andere toepassingen. Bij deze hoge dosering heeft u meer kans op bovenstaande bijwerkingen. Vooral de misselijkheid en diarree komen veel vaker voor.

Neem contact op met uw verpleegkundige of arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen. Soms is het nodig om de dosering aan te passen zodat de bijwerkingen verminderen. Soms ook zal de arts een ander medicijn voorschrijven tegen de bijwerkingen.

Bespreek ook met uw arts of verpleegkundige als u zich zorgen maakt over bijwerkingen. Ervaart u andere bijwerkingen dan die hierboven staan? Meldt dat dan aan uw apotheek, arts of verpleegkundige.

Let op
Dit medicijn is schadelijk voor het ongeboren kind. Vrouwen mogen niet zwanger worden als ze dit middel gebruiken. Ook mannen die dit medicijn gebruiken mogen hun partner niet zwanger maken.

Zowel mannen als vrouwen moeten daarom een goede anticonceptie gebruiken. Ga met de anticonceptie door tot minstens zes maanden na afloop van de chemokuur. Overleg hierover met uw arts.

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Heeft Busulfan wisselwerkingen met andere medicijnen?

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen en niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'Samenstelling'.

• Vaccins. Meld altijd aan de arts dat u busulfan gebruikt. Busulfan kan de werkzaamheid van sommige soorten vaccins verminderen en de kans op bijwerkingen door de vaccins vergroten. Overleg met uw apotheker of arts als u moet worden gevaccineerd.
• Itraconazol en ketoconazol, medicijnen tegen schimmelinfecties. Deze medicijnen verhogen de kans op bijwerkingen. U mag deze medicijnen niet gebruiken als u ook busulfan gebruikt. Overleg met uw arts. Deze wisselwerking geldt alleen als u itraconazol of ketoconazol inneemt of via een infuus krijgt toegediend. De wisselwerking is niet van belang als u deze middelen plaatselijk aanbrengt (bijvoorbeeld als crème of shampoo).
• Metronidazol, een middel tegen infecties. Dit medicijn versterkt de bijwerkingen van busulfan, vooral op het bloed. U mag deze combinatie niet gebruiken. Overleg met uw arts.
• De bloedverdunners acenocoumarol en fenprocoumon. Busulfan kan de werking van de bloedverdunner beïnvloeden. Licht de trombosedienst daarom in als u busulfan gaat gebruiken, de dosering verandert of als u stopt met het gebruik van busulfan.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Het is belangrijk dat uw arts weet welke medicijnen u nog meer gebruikt. Neem daarom uw medicatieoverzicht mee als u naar het ziekenhuis gaat. Dit is een overzicht waarop staat welke medicijnen u gebruikt, maar ook of u bijvoorbeeld allergisch bent voor bepaalde medicijnen. U kunt dit overzicht bij uw eigen apotheek opvragen. Krijgt u in het ziekenhuis nieuwe medicijnen, of verandert er iets aan uw medicijngebruik? Geef dit dan ook weer door aan uw eigen apotheek. Dan blijft uw medicatieoverzicht actueel.

Als ik Busulfan gebruik, mag ik dan...

autorijden?
Dit medicijn vermindert de rijvaardigheid niet.

alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van het maagdarmkanaal. Het vergroot daardoor de kans op bijwerkingen op de maag en darmen. Gebruik daarom liever geen alcohol tijdens de kuur en zolang u last heeft van uw maag en darmen.

alles eten?
U kunt alles eten wat uw maag verdraagt. Bepaalde soorten voedsel zijn echter af te raden als u last heeft van uw maag.

Op deze site kunt u onder 'Klachten & Ziektes', 'Maagklachten' adviezen vinden voor mensen met maagklachten.

Wat moet ik doen als ik een dosis vergeten ben?

Infuus
Bent u de afspraak vergeten? Neem dan contact op met het ziekenhuis om een nieuwe afspraak te maken.

Tabletten
Het is belangrijk dat u dit medicijn consequent blijft gebruiken. Mocht u toch een dosis vergeten, neem deze dan zo snel mogelijk in. Maar slik geen dubbele dosis.

• Als u dit middel 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Bel uw verpleegkundige of arts.
• Als u dit middel 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Bel uw verpleegkundige of arts.
• Als u dit middel 3 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Bel uw verpleegkundige of arts.
• Als u dit middel 4 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Bel uw verpleegkundige of arts.
• Als u dit middel eens in de 2 of 3 dagen slikt. Ontdekt u het nog dezelfde dag? Neem de dosis dan alsnog. Ontdekt u het de volgende dag, raadpleeg dan uw verpleegkundige of arts.

Kan ik zomaar stoppen met Busulfan?

Een kuur met dit medicijn is zwaar en kan moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te verslaan. Wordt de behandeling u te zwaar, bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er alternatieven zijn.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. De officieel geregistreerde gegevens van dit medicijn bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen vindt u op: www.cbg-meb.nl . Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.