Introductie Iclusig

Ponatinib is een tyrosinekinaseremmer. Het is een doelgerichte kankerremmende stof ('targeted therapy'). Het remt de groei en het uitzaaien van kankercellen.

Artsen schrijven het voor bij bepaalde vormen van kanker in het bloed (leukemie) en het beenmerg. Artsen schrijven het soms voor bij kanker van maag en darmen.

Handelsinformatie

Ponatinib is sinds 2012 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten onder de merknaam Iclusig.

Hoe moet ik Iclusig gebruiken?

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek .

Hoe?
Slik de tablet heel door met een half glas water. De tablet niet kauwen of fijnmaken.

Wanneer?
Neem de tablet in op een vast moment van de dag, dan vergeet u minder snel een dosis.

Hoelang?
U kunt ponatinib meerdere maanden of jaren gebruiken. Als na 3 maanden het effect niet voldoende is, zal de arts met u overleggen over een andere behandeling.

Op welke bijwerkingen moet ik letten?

Dit medicijn heeft een krachtige werking op de celdeling, niet alleen van kankercellen maar ook van gezonde lichaamscellen. Hierdoor kunnen bijwerkingen ontstaan, bijvoorbeeld op plaatsen waar de cellen zich van nature snel delen. Dit zijn de slijmvliezen van mond, maag en darmen, de huid, de haren en het bloed.

Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het medicijn erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Bovendien gaan de bijwerkingen na de chemokuur geleidelijk over.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Regelmatig

• Te weinig witte en rode bloedcellen en bloedplaatjes in het bloed. Uw arts zal uw bloed elke maand laten controleren. Soms moet u tijdelijk met de behandeling stoppen tot het aantal bloedcellen weer voldoende is.
  Door te weinig witte bloedcellen is uw lichaamseigen afweer verminderd. U merkt dit aan vaker infecties, zoals verkoudheid, bronchitis, longontsteking, blaasontsteking of huidinfecties. Of aan keelpijn, koorts en blaren in de mond. Krijgt u koorts of verschijnselen van een infectie, zoals benauwdheid, kortademigheid en hoesten? Raadpleeg dan altijd meteen uw arts.
  Te weinig rode bloedcellen merkt u aan extreme vermoeidheid en een bleke huid.
  Te weinig bloedplaatjes merkt u aan bloedingen, zoals bloedneuzen, kleine rode vlekjes in de huid, snel blauwe plekken en bloed in de urine.
• Verminderde eetlust. Zelden gewichtsverlies.

Soms

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, buikpijn, brandend maagzuur, diarree of verstopping.
  Zelden ontstaat een maagbloeding of ernstige diarree. Zorg dat u extra drinkt als u diarree heeft en moet overgeven. Neem contact op met uw arts als u bovenop uw normale ontlastingspatroon 4 keer of vaker per dag dunne ontlasting heeft of als u ook 's nachts diarree heeft. Soms is het nodig om uitdroging te voorkomen met geneesmiddelen tegen diarree of een vochtinfuus. Ook als u vaker dan één keer per dag moet braken moet u de arts waarschuwen.
• Slapeloosheid, hoofdpijn, duizeligheid. Zelden migraine.
• Hoge bloeddruk. Uw arts zal uw bloeddruk regelmatig controleren.
• Huiduitslag, droge huid, ontsteking van de haarzakjes. Zelden afschilferen van de huid, rode huid, jeuk, pijnlijke huid en donkere verkleuring op plekken op de huid (hyperpigmentatie). Huiduitslag kan wijzen op overgevoeligheid, maar dat hoeft niet. Zie Zeer zelden Overgevoeligheid.
• Pijn in botten en gewrichten, spierpijn, spierkramp, pijn in armen en benen, rugpijn.
• Vasthouden van vocht (oedeem). Dit merkt u aan gezwollen enkels en onderbenen of benauwdheid. Raadpleeg dan uw arts.
• Zwak gevoel, vermoeidheid.

Zelden

• Pijnlijke mond, tong of keel. Verder droge mond, heesheid. Deze bijwerking ontstaat door ontsteking van de slijmvliezen van mond, keel en slokdarm. U kunt dit zien aan een vuurrode kleur van de slijmvliezen. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn. In veel gevallen helpt het om op ijsblokjes te zuigen.
• Wazig zien, droge ogen, zwelling van de oogleden. Waarschuw uw arts als u minder scherp ziet, of als u een wazige vlek voor de ogen merkt.
• Doof of tintelend gevoel in handen of voeten.
• Opvliegers, blozen, nachtelijk zweten.
• Haaruitval. Na stoppen met de behandeling groeit het haar meestal weer binnen een aantal weken.
• Sepsis. Dit is een hevige reactie van het lichaam op een infectie met bacteriën, virussen of schimmels. U merkt het aan koorts of juist een te lage temperatuur, snelle ademhaling en snelle hartslag. Waarschuw dan direct een arts.
• Te veel urinezuur in het bloed. U kunt hierdoor een jichtaanval krijgen.
• Aandoeningen aan uw lever of alvleesklier. Waarschuw de arts bij pijn boven in de buik, misselijkheid, gele kleur van oogwit en huid, jeuk over het hele lichaam.
• Hart- en vaatziekten, zoals hartfalen, hartkramp, hartritmestoornissen, hartinfarct, herseninfarct (beroerte), verminderde doorbloeding van de benen. Waarschuw uw arts bij pijn op de borst, en als u benauwd of kortademig wordt, of als u pijn in de benen krijgt bij lopen.
• Trombose (stolsel in een bloedvat). Dit kunt u herkennen aan een dikke, harde, rode en pijnlijke plek op het been, soms aan pijn in de kuit en een zwaar gevoel in het been, plotseling optredende kortademigheid, soms met pijn of het ophoesten van bloed.
  Zeer zelden ontstaat trombose in het netvlies van het oog. U ziet dan een wazige vlek voor de ogen. Waarschuw in al deze gevallen onmiddellijk een arts of ga meteen naar de Eerste-Hulpdienst.
• Te weinig van bepaalde mineralen in uw bloed. De hoeveelheid calcium, kalium of fosfaat kan te laag worden. Uw arts zal tijdens de behandeling uw bloed regelmatig hierop controleren.
• Te veel glucose in het bloed. U merkt dat aan dorstgevoel, veel moeten plassen en een droge mond. Raadpleeg in dat geval uw arts of verpleegkundige.
• Te trage werking van uw schildklier. U merkt een te langzame schildklier aan vermoeidheid, gevoel van koude en gewichtstoename. Als u een van deze verschijnselen opmerkt, raadpleeg dan uw arts.
• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u onder andere aan galbulten, huiduitslag en rode huid. Raadpleeg dan een arts.
  Zeer zelden ontstaat een ernstige overgevoeligheid. Dit is te merken aan blaarvorming op de huid, in de mond of op de geslachtsdelen, zwelling in het gezicht, koorts of koude rillingen. Waarschuw altijd een arts zodra u huiduitslag of koorts bemerkt. Ga bij ernstige verschijnselen direct naar een arts of Eerste-hulpdienst.
  Blijkt u inderdaad overgevoelig te zijn voor dit medicijn, meld dat dan altijd aan uw apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden

• Verminderde werking van de nieren. De dode kankercellen brengen namelijk zoveel mineralen en andere lichaamseigen stoffen in één keer in het bloed, dat de filters in de nieren verstopt kunnen raken. Ook andere organen kunnen hierdoor verstopt raken. Waarschuw uw arts als u minder plast of benauwd wordt.

Neem contact op met uw verpleegkundige of arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen. Soms is het nodig om de dosering aan te passen zodat de bijwerkingen verminderen. Soms zal de arts een ander medicijn voorschrijven tegen de bijwerkingen.
Bespreek ook met uw arts of verpleegkundige als u zich zorgen maakt over bijwerkingen.
Ervaart u andere bijwerkingen dan die hierboven staan? Meld dat dan aan uw apotheek of arts.

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Heeft Iclusig wisselwerkingen met andere medicijnen?

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Rifampicine, een medicijn tegen tuberculose en hersenvliesontsteking. Rifampicine vermindert de werking van ponatinib. Als u toch beide medicijnen moet gebruiken, zal uw arts u soms een hogere dosering van ponatinib voorschrijven. Als u stopt met rifampicine duurt het een paar weken totdat dit effect van rifampicine op ponatinib weg is.
• Vaccins. Overleg met uw arts als u gevaccineerd gaat worden. Bepaalde vaccins mag u niet gebruiken. Ponatinib vermindert de werkzaamheid van deze vaccins en verhoogt de kans op bijwerkingen ervan. Dit betreft onder andere bof-mazelen-rodehondvaccin (BMR), gelekoortsvaccin, rotavirusvaccin en BCG-vaccin.
  Bij andere vaccins moet u soms een extra vaccinatie krijgen of moet uw bloed onderzocht om te kijken of het vaccin goed heeft gewerkt. Dit betreft onder andere influenzavaccin, tetanusvaccin en vaccin tegen baarmoederhalskanker.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Als ik Iclusig gebruik, mag ik dan...

autorijden?
U kunt duizelig worden wazig gaan zien door dit medicijn. Rijd geen auto als u hier last van heeft.

alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van de mond, maag en darmen. Het vergroot daardoor de kans op bijwerkingen op deze slijmvliezen. Gebruik daarom liever geen alcohol tijdens de kuur en zolang u last heeft van uw mond, maag of darmen.

alles eten?
U kunt alles eten wat uw maag verdraagt. Bepaalde soorten voedsel zijn echter af te raden als u last heeft van uw maag.

Op deze site kunt u onder 'Klachten & ziektes', 'Maagklachten' adviezen vinden voor mensen met maagklachten.

Wat moet ik doen als ik een dosis vergeten ben?

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

U gebruikt dit medicijn 1 keer per dag. Bent u een dosis vergeten?

• duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Neem de volgende dosis op het gebruikelijke moment in.
• duurt het nog minder dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Sla dan de gemiste dosis over. Neem de volgende dosis op het gebruikelijke moment in.

Kan ik zomaar stoppen met Iclusig?

Een behandeling met dit medicijn is zwaar en kan moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te onderdrukken. Wordt de behandeling u te zwaar, bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er alternatieven zijn.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. De officieel geregistreerde gegevens van dit medicijn bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen vindt u op: www.cbg-meb.nl . Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.