Introductie Voriconazol

Voriconazol is een antischimmelmiddel. Het werkt tegen schimmels en gisten (zoals de Candida-gist).

Artsen schrijven het voor bij schimmel- en gistinfecties.

Handelsinformatie

Voriconazol is sinds 2002 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Vfend en als het merkloze Voriconazol in tabletten, drank en infuus.

Hoe moet ik Voriconazol gebruiken?

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe

• Tabletten: slik de tabletten door met een half glas water.
• Drank: meet de juiste hoeveelheid drank af in een maatbekertje of met de bijgeleverde spuit. Richt de gevulde spuit naar de binnenkant van de wang en spuit de drank dan langzaam in de mond. Geeft u de drank aan een kind: zorg dan dat het kind rechtop zit.
  Infuus: dit wordt in het ziekenhuis aangelegd door een verpleegkundige.

Wanneer?
Vaak krijgt u eerst in het ziekenhuis een infuus met voriconazol. Daarna moet u dan nog enige weken of maanden tabletten of drank met voriconazol gebruiken.

• Tabletten: innemen op een lege maag. Het wordt dan beter opgenomen in het bloed. Neem het daarom minstens 1uur na het eten, en eet na inname 1 uur lang niet.
• Drank: innemen op een lege maag. Het wordt dan beter opgenomen in het bloed. Neem het daarom minstens 2 uur na het eten, en eet na inname minstens 1 uur niet.

Verdeel de 2 innames zo goed mogelijk over de dag. Er is dan altijd voldoende medicijn in uw bloed.

Hoelang?
Hoelang de kuur precies duurt, hangt af van de plaats en de ernst van de infectie. Meestal moet u voriconazol gedurende enkele weken tot maanden gebruiken.
Voor een goed resultaat moet u de hele kuur afmaken. Onderbreek de kuur niet.
Ook al zijn de infectieverschijnselen al vóór afloop van de kuur verdwenen; dit betekent nog niet dat alle schimmels of gisten verdwenen zijn.

Op welke bijwerkingen moet ik letten?

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Regelmatig

• Oogproblemen, zoals wazig zien, schitteringen, kleuren anders waarnemen en gevoeligheid voor licht. Deze klachten gaan binnen 1 uur vanzelf over. Er is een zeer kleine kans dat er sprake is van een ernstige oogbeschadiging. Raadpleeg uw arts als de klachten langer duren.

Soms

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, buikpijn en diarree, zelden verstopping of zuurbranden. Deze klachten gaan meestal over als u aan het medicijn gewend bent geraakt.
  Zeer zelden ontstaat ernstige diarree. Waarschuw dan uw arts.
• Hoofdpijn
• Koorts, rillingen.
• Huiduitslag. Zelden met jeuk, schilfers of vlekjes. Meestal is dit niet ernstig, maar zeer zelden kan er sprake zijn van overgevoeligheid voor voriconazol. Zie Zeer zelden Overgevoeligheid. Raadpleeg daarom bij huiduitslag uw arts.
• Vocht vasthouden (dikke en enkels en voeten). Raadpleeg uw arts als u hier last van blijft houden.

• Ademnood of kortademigheid. Waarschuw uw arts bij een plotselinge ernstige benauwdheid. In zeer zeldzame gevallen kan een ernstige longaandoening ontstaan.

Zelden

• Psychische klachten, zoals angst, depressie, opwinding, slapeloosheid, sufheid, verwardheid en hallucinaties. Als u deze bijwerkingen opmerkt, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Deze bijwerkingen gaan over als u stopt met het medicijn.
• Duizeligheid, zwak gevoel, flauwvallen. Dit kan ook komen door een lage bloeddruk of te weinig glucose in het bloed.
• Trillen, beven, rugpijn, spiertrekkingen of gespannen spieren.
• Epileptische aanvallen of stuipen. Waarschuw dan uw arts.
• Tintelend of doof gevoel, vooral in handen of voeten. Raadpleeg in dat geval uw arts.
• Haaruitval (dit herstelt zich na afloop van de kuur).
• Verminderde leverwerking of leverontsteking. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik, een gele kleur van huid en oogwit (geelzucht), donkere urine en bleke ontlasting. Waarschuw uw arts als u last krijgt van één van deze verschijnselen.
• Bloedarmoede, infecties of bloedingen. Dit kan komen door te weinig rode bloedcellen, witte bloedcellen of bloedplaatjes. U merkt het aan extreme vermoeidheid, keelpijn, koorts, blaren in de mond, snel blauwe plekken of bloedneuzen, of aan infecties. Waarschuw in deze gevallen direct uw arts.
• Pijn op de borst, hartkloppingen of een onregelmatige hartslag. U merkt dit soms alleen aan plotselinge duizelingen of als u even wegraakt. Neem bij deze verschijnselen contact op met uw arts.
  Vooral mensen met de aangeboren vorm van de hartritmestoornis verlengd QT-interval hebben hier meer kans op. Gebruik dit medicijn NIET als u deze aangeboren hartritmestoornis heeft.
• Gezwollen of ontstoken gezicht, voorhoofdholtes, lippen tandvlees of tong. Waarschuw dan uw arts.
• Verminderde nierwerking. Raadpleeg uw arts als u binnen enkele dagen in gewicht toeneemt, als u dikke enkels of onderbenen krijgt of bloed in de urine heeft.
• Te weinig kalium of natrium in het bloed. U merkt dit soms aan spierkrampen, spierzwakte en vermoeidheid. Waarschuw dan uw arts.
• Bij het infuus: pijn of zwelling op de plaats van de naald.

Zeer zelden

• Smaken anders waarnemen.
• Oorsuizen en slechter horen. Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft.
• Ontsteking van de alvleesklier of van het buikvlies. Waarschuw een arts bij plotselinge hevige pijn in uw bovenbuik.
• Galkolieken of galstenen. Raadpleeg uw arts als u galstenen heeft of andere galblaasaandoeningen.
• Bewegingsstoornissen, zoals een onzekere gang bij het lopen, evenwichtsproblemen, neiging tot vallen. Raadpleeg uw arts als u dit merkt
• Ontstekingen van bloedvaten of lymfevaten.
• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u onder andere aan huiduitslag, ontstoken plekken, jeuk en galbulten. Raadpleeg dan een arts.
  In zeer zeldzame gevallen ontstaat een zeer ernstige overgevoeligheid met benauwdheid, zwellingen in het gezicht, flauwvallen of blaren op de huid en in de mond. Waarschuw dan meteen een arts of ga meteen naar de Eerste-hulpdienst.
  Blijkt u inderdaad overgevoelig te zijn voor dit medicijn, meld dat dan altijd aan uw apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of medicijnen die hier veel op lijken, niet opnieuw krijgt.
• Dit medicijn kan de huid gevoeliger maken voor UV-licht (zon, zonnebank, UV-lamp). Door blootstelling aan zonlicht, zelfs voor korte perioden, kunnen ontstaan huiduitslag, bobbeltjes, blaasjes, jeuk, roodheid van de huid en ernstige verbranding door de zon geven. Kinderen hebben hier vaker last van.
  Na langdurige behandeling is er ook meer kans op huidkanker. Huidkanker ontstaat sneller door de invloed van UV-licht.
  Blijf daarom uit direct zonlicht, vooral tussen 10.00 en 15.00 uur, draag beschermende kleding, waaronder hoed en zonnebril, smeer een zonnebrandmiddel op een met sun-block van minimaal factor 30, gebruik lippenbalsem met minstens factor 30 en ga niet onder de zonnebank.
  Krijgt u huiduitslag door de zon? Neem dan contact op met uw arts.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Heeft Voriconazol wisselwerkingen met andere medicijnen?

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje `samenstelling'.

Het kan zijn dat voriconazol zelf minder goed werkt, of dat het meer bijwerkingen veroorzaakt. Het kan ook zijn dat het andere medicijn extra bijwerkingen kan geven of minder goed werkt.
Overleg vóór gebruik met uw apotheker of arts als u een van onderstaande medicijnen slikt. Meestal mag u de combinatie niet gebruiken.

• Antistollingsmedicijnen. Gebruikt u acenocoumarol of fenprocoumon. Uw apotheek zal bij de eerste keer uw trombosedienst inlichten dat u voriconazol gebruikt. Vertel ook zelf de trombosedienst wanneer u begint of als u stopt met voriconazol of als de dosering verandert. Uw stolling moet dan extra worden gemeten.
  Gebruikt u apixaban, rivaroxaban of ticagrelor? Meestal mag u de combinatie niet gebruiken.

• De medicijnen tegen hartklachten of hoge bloeddruk (hart- en vaatmiddelen) amlodipine, barnidipine, diltiazem, disopyramide, felodipine, fenytoïne, isradipine, ivabradine, kinidine, lacidipine, lercanidipine, nicardipine, nifedipine, nimodipine, nitrendipine en verapamil.
  Als u de combinatie mag gebruiken, zal de arts de dosering van het hartvaatmiddel of van voriconazol aanpassen, uw hart extra controleren of u vragen alert te zijn op bijwerkingen van het hart-vaatmedicijn.
• De cholesterolverlagers atorvastatine, lomitapide en simvastatine.
• Medicijnen tegen psychoses en hallucinatie lurasidon, pimozide en quetiapine.
• De medicijnen tegen epilepsie carbamazepine (ook gebruikt bij manische depressiviteit) en fenytoïne (ook gebruikt bij zenuwpijn en hartklachten). Als u de combinatie mag gebruiken, zal uw arts de dosering van fenytoïne of carbamazepine vaak moeten aanpassen. Soms moet ook de dosering van voriconazol worden verhoogd.
• De erectiemiddelen (medicijnen tegen impotentie) avanafil, sildenafil, tadalafil en vardenafil. Sildenafil en tadalafil worden ook gebruikt bij pulmonale arteriële hypertensie (verhoogde bloeddruk in de longen).
  Gebruikt u sildenafil en mag u de combinatie gebruiken? Uw arts zal u een lagere dosering sildenafil adviseren.
• De afweeronderdrukkers ciclosporine, everolimus, sirolimus en tacrolimus. Overleg met de arts die de afweeronderdrukker voorschrijft.
• Medicijnen tegen tuberculose (tbc): rifabutine en rifampicine. Mag u de rifabutine gebruiken? Meestal moet de arts de doseringen van rifabutine en voriconazol aanpassen en extra controleren op de bijwerkingen van rifabutine.
• Sommige medicijnen tegen hiv Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.
• Sommige medicijnen tegen hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat;
• Een aantal medicijnen tegen kanker. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.
• Alprazolam, een rustgevend medicijn. Als u alprazolam wel mag gebruiken, zal uw arts de dosering hiervan aanpassen.
• Budesonide, een medicijn gebruikt bij darmontstekingen. Als uw voriconazol-kuur korter dan 2 weken duurt, mag u de combinatie meestal wel gebruiken. Vraag uw apotheker op welke bijwerkingen van budesonide u moet letten.
• Cinacalcet, een medicijn tegen teveel calcium of fosfaat in het bloed. Uw bloed moet extra gecontroleerd.
• Colchicine, een medicijn tegen jicht.
• Darifenacine, een medicijn tegen urine-incontinentie. Neem contact op met uw arts als de bijwerkingen door darifenacine toenemen.
• Ergotamine, een medicijn tegen migraine.
• Ivacaftor, een medicijn gebruikt bij cystische fibrose. Meestal moet de arts de dosering van ivacaftor aanpassen.
• Midazolam, een slaapmiddel. Als u midazolam mag gebruiken, zal uw arts de dosering hiervan aanpassen.
• Sint-janskruid (hypericum), een kruidenmiddel tegen depressiviteit. Gebruik geen sint-janskruid als u voriconazol gebruikt.
• Tolvaptan, een medicijn gebruikt bij nierziekten.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Als ik Voriconazol gebruik, mag ik dan...

autorijden?
Problemen met zien komen regelmatig voor bij dit medicijn. Ook kunt u suf en verward en snel geïrriteerd zijn. Rijd geen auto zolang u last heeft van deze bijwerkingen.

alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wat moet ik doen als ik een dosis vergeten ben?

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:
Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog zo snel mogelijk in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over. Neem geen dubbele dosis om een vergeten dosis in te halen.

Verleng de kuur aan het eind met de vergeten dosis. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt. Maak de volledige kuur af!

Kan ik zomaar stoppen met Voriconazol?

Maak de kuur helemaal af. Als u de kuur afbreekt, is de schimmel of gist waarschijnlijk nog niet volledig verdwenen en kunt u opnieuw klachten krijgen.
Als u allergische reacties of ernstige bijwerkingen krijgt, moet u wel stoppen. Neem in dat geval direct contact op met uw arts.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. De officieel geregistreerde gegevens van dit medicijn bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen vindt u op: www.cbg-meb.nl . Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.